Metoda NDT-Bobath

„Nie uczymy ruchów, ale czynimy, aby były możliwe.”

(K. B. Bobath 1981 r)

Metoda NDT-Bobath została zapoczątkowana w latach czterdziestych XX wieku w Londynie przez fizjoterapeutkę Bertę Bobath i jej męża Karela – neurologa. Metodę rozwijano i modyfikowano równocześnie ze zdobywanymi doświadczeniami praktycznymi i osiągnięciami wiedzy medycznej, głównie z zakresu neurofizjologii oraz obserwacji przebiegu prawidłowego i nieprawidłowego rozwoju ruchowego dzieci.

Usprawnianie według Metody NDT-Bobath ma pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność w życiu i wykorzystać swe możliwości.

W pracy z dzieckiem według koncepcji NDT-Bobath, głównym punktem jest obserwacja i analiza możliwości oraz trudności w wykonywaniu funkcjonalnych ruchów. W obserwacji zwraca się uwagę na to, co dziecko jest w stanie wykonać, a czego nie potrafi. Wnikliwą analizę ruchu stosuje się w celu określenia, co jest możliwe do osiągnięcia i w jaki sposób to osiągnąć oraz zidentyfikowania pominiętych lub atypowych elementów prawidłowego ruchu, które dają ograniczenia funkcjonalne. W ocenie funkcjonalnej dużą wagę przywiązuje się do obserwacji zachowań ruchowych i jakości wykonywanych ruchów. Aby wynikiem obserwacji i badania była właściwa diagnoza, terapeuta musi znać bardzo dobrze przebieg prawidłowego rozwoju dziecka i symptomy wskazujące na zaburzenia rozwojowe. Uzupełnieniem są zawsze dane z wywiadu oraz obawy zgłaszane przez rodziców.

Rozpoczynając usprawnianie jak najwcześniej, zapobiega się dominacji i utrwalaniu się nieprawidłowych wzorców ruchowych, w jakich dziecko prowadzi swoją aktywność ruchową.

Usprawnianie metodą NDT – Bobath skierowane jest w szczególności do dzieci z:

• opóźnionym rozwojem psychoruchowym,
• asymetrią ułożenia ciała,
• zaburzeniami koordynacji,
• uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego,
• problemami ortopedycznymi,
• mózgowym porażeniem dziecięcym,
• zaburzeniami karmienia,
• uszkodzeniem splotów nerwowych,
• a także u dzieci urodzonych zbyt wcześnie.

W usprawnianiu stosuje się specyficzne techniki ułatwiające wyzwalanie i kierowanie ruchami dziecka, starając się podążać za jego spontaniczną aktywnością.

Główne zasady usprawniania według koncepcji NDT-Bobath obejmują:

• wpływanie na napięcie mięśni poprzez obniżanie napięcia wzmożonego i podwyższanie obniżonego, co jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich technik postępowania już od pierwszych miesięcy życia,
• hamowanie nieprawidłowych odruchów,
• wyzwalanie ruchów w formie najbardziej jak to jest tylko możliwe zbliżonej do prawidłowych, co zostaje osiągnięte poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu dziecka,
• wykorzystywanie i utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach.

Terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka. Dzięki temu dostarcza odpowiednich doznań czuciowych
i ruchowych, a dziecko jest dynamicznie aktywizowane. Pomoc przy wykonywaniu ruchu powinna być taka, aby zapewniała maksymalny i aktywny udział dziecka, a jednocześnie nie wywoływała nieprawidłowych odpowiedzi wynikających ze zbyt dużego wysiłku czy stresu. Rodzaj, tempo i rytm ćwiczeń dobiera się indywidualnie.

Usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przydatne w leczeniu niemowląt i dzieci, ponieważ może być łatwo włączone w ich biologiczny rytm dnia. Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim są odpowiednimi momentami do utrwalania ruchów ćwiczonych przez fizjoterapeutę. Odpowiednio przeszkoleni rodzice i opiekunowie, którzy zrozumieją problemy i trudności występujące u ich dziecka kontynuują ćwiczenia w warunkach domowych.

Bibliografia:

1. Borkowska, Metoda NDT-Bobath, Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja
2. ndt-bobath.pl